Ouders en professionals signaleren opvoed- en opgroeiproblemen eerder door gestructureerde analyse.

Opvoed- en opgroeiproblemen bij kinderen kunnen eerder worden gesignaleerd door ouders en de jeugdgezondheidszorg, door de inzet van een gestructureerd interview. Dat concludeert Ingrid Staal (projectleider innovatie en academisering bij de GGD Zeeland) in haar proefschrift ‘vroegsignalering van opvoed- en opgroeiproblemen bij jonge kinderen; een gestructureerde dialoog met ouders’. In de door Ingrid ontwikkelde 'SPARK' (Structured Problem Analysis of Raising Kids) worden risico's vroegtijdig herkend en de verschillen in vroegsignalering door JGZ-professionals verkleind. Ook blijken de vervolgacties beter aan te sluiten op de behoefte van ouders en de mate van risico voor het kind.

Als het kind 18 maanden is, meet SPARK zorgen en zorgbehoefte van ouders en gaat daarbij uit van hun eigen kracht en de expertise van de JGZ-professional. Het testen van de SPARK vragenlijst bij 3152 ouders van peuters wees uit dat deze op valide en betrouwbare wijze werkt.

Huisbezoek
In het onderzoek werd ook gekeken of een huisbezoek de vroegsignalering van opvoed- en opgroeiproblemen verbetert en of de SPARK toegevoegde waarde heeft ten opzichte van de ‘care-as-usual’. Hiervoor zijn drie groepen vergeleken: één van 2243 ouders van peuters die een huisbezoek met SPARK ontvingen; een groep van 2238 ouders van peuters die een consultatiebureauconsult met SPARK ontvingen en een groep van 2200 ouders van peuters die een regulier consultatiebureauconsult ontvingen (zonder de inzet van SPARK). De grootste verbetering ontstaat door het gebruik van de SPARK. In de ‘care-as-usual’ groep worden minder kinderen met hoog (1,2 vs. 2,6%) of verhoogd risico (14,5 vs. 20,7%) gevonden dan wanneer met de SPARK wordt gewerkt. Wanneer de SPARK tijdens een huisbezoek wordt gebruikt, worden meer kinderen met een hoog risico gevonden (3,7 vs. 2,6%). Daarnaast ondersteunen de bevindingen veronderstelde voordelen van een huisbezoek, zoals het verkrijgen van meer en betere informatie over de gezins- en woonsituatie en het feit dat ouders en kinderen meer op hun gemak zijn in hun eigen omgeving.

Vervolg
Sinds de start van het onderzoek werken alle jeugdverpleegkundigen bij de GGD Zeeland met de SPARK methode en zijn dit blijven doen. Daarnaast is de werkwijze ook geïmplementeerd bij organisaties voor jeugdgezondheidszorg Yunio, Rivas en Vitras (nu GGD regio Utrecht) en is er belangstelling voor de invoering van SPARK uit andere delen van Nederland en België.

Uit het onderzoek blijkt dat SPARK in combinatie met het huisbezoek de beste keus is. Doordat een huisbezoek voor elk kind geen wettelijke taak is, bepalen gemeenten zelf of ze hierin investeren. In verschillende gemeenten in Zeeland wordt het huisbezoek inmiddels uitgevoerd.

Het promotieonderzoek van Ingrid Staal werd uitgevoerd in samenwerking met GGD Zeeland en het UMC Utrecht.