Undergoing a liver transplant is a stressful and major life event. A significant portion of the Dutch liver transplant patients experience, therefore, psychological problems such as symptoms of anxiety, depression, and posttraumatic stress (PTS), both before and after the transplant.
A prospective study among 260 patients of all Dutch liver transplant centers, shows that of the waiting-list patients 49% experience symptoms of anxiety, 34% depressive symptoms, and 32% symptoms of PTS. Moreover, patients who once show symptoms of anxiety or depression remain anxious or depressed throughout the waiting-list period. In the first two years after the transplant, 23% of the patients show persistent symptoms of anxiety, 29% of depressive symptoms, and 15% of symptoms of PTS. These patients also report poorer results regarding medication adherence and quality of life.
Besides this, a cross-sectional study among 281 patients who underwent a liver transplant at the University Medical Center Groningen between 1979 and 2009 shows that psychological problems are not only present in the short term but also the long-term after transplantation. Over 35% of the patients who had been transplanted longer than 10 years ago reported psychological problems, in particular anxiety (33%) and depression (23%).
Important risk factors associated with psychological problems are individual factors, such as sense of control and coping style, and transplant-related factors, such as severity of liver disease symptoms and side-effects of the immunosuppressive medication.
Our results emphasize the importance of psychosocial screening and support in the care of liver transplant patients throughout the transplant process.

Het ondergaan van een levertransplantatie is een stressvolle en ingrijpende levensgebeurtenis. Een aanzienlijk deel van de Nederlandse levertransplantatiepatiënten ervaart dan ook, zowel voor als na de transplantatie, psychologische problemen zoals symptomen van angst, depressie of posttraumatische stress (PTS).
Uit een prospectief onderzoek onder 260 patiënten van alle Nederlandse levertransplantatiecentra, blijkt dat 49% van de wachtlijstpatiënten symptomen van angst ervaart, 34% depressieve symptomen en 32% symptomen van PTS. Patiënten die eenmaal last hebben van angst of depressie blijven dit houden gedurende de gehele wachtlijstperiode. Alhoewel de transplantatie een positieve invloed heeft op het psychologische functioneren van levertransplantatiepatiënten blijft een deel last houden van psychologische problemen (23% angst, 29% depressie, 15% PTS) in de eerste twee jaren na de transplantatie. Deze klachten leiden tevens tot slechtere uitkomsten na transplantatie wat betreft therapietrouw en kwaliteit van leven.
Daarnaast blijkt uit een cross-sectioneel onderzoek onder 281 patiënten die, tussen 1979 en 2009, een levertransplantatie ondergaan hebben in het Universitair Medisch Centrum Groningen dat psychologische problemen niet alleen op de korte termijn maar ook op de lange termijn na transplantatie aanwezig zijn. Meer dan 35% van de patiënten die langer dan 10 jaar geleden getransplanteerd zijn rapporteren psychologische problemen, met name angst (33%) en depressie (23%).
Belangrijke risicofactoren die samenhangen met psychologische problemen zijn individuele factoren, zoals gevoel van controle en copingstijl, en transplantatie-gerelateerde factoren, zoals ernst van de leverziektesymptomen en bijwerkingen van de immunosuppressieve medicatie.
Onze resultaten benadrukken het belang van psychosociale screening en ondersteuning in de zorg voor levertransplantatiepatiënten gedurende het gehele transplantatieproces.