Dutch healthcare has to deal with significant challenges in healthcare delivery and financial sustainability due to the growing ageing population, mounting social and healthcare needs and the increasing complexity of care, combined with rising shortages in nursing and medicine. This has led to a national focus on the possibilities of reorga- nizing healthcare practices, including deploying professionals differently, reallocating professional tasks and differentiating professional roles. Meanwhile, healthcare profes- sionals feel the need to further develop their profession, distinguishing their knowledge and expertise from others to protect and enhance their domain. However, professional role development is often initiated top-down at a national policy level, designed by expert committees and rolled out over the professions. Several studies show that this approach is problematic. Role distinctions are heavily debated, are complex to define or once defined, lack guidelines on how to implement and differentiate the roles in daily professional practice. Although the value of differentiation is widely recognized, it is not clear how it should be done within professions and be embedded in daily organizational practice. We need to investigate the microprocesses of professional role development in healthcare organizations to deepen insight into the process and actors who influence it.
The aim of this thesis is to investigate how nursing and medical professionals develop their roles in everyday healthcare practice, both intra- and interprofession- ally, shaping their roles in close collaboration with managers, directors and internal advisors. We show how external parties influence the internal process of professional role development and how managers must find a balance between internal needs and external requirements. Using a sociological, institutional and practice-based perspec- tive, the analysis sheds light on the iterative process and complex constellation of (f) actors in professional role development.
We studied professional role development with an ethnographic multiple-case study. Ethnography provides in-depth insights into people’s actions and accounts in everyday contexts and using an array of data resources but generally focusing on a few cases. Working with multiple cases provides the opportunity for a cross-case analysis. Over the course of six years we investigated role development in the medical profession, in the nursing profession, and role development and nursing-medical role development in mutual relationship. We selected three convenient samples. First, we investigated the development of an emergency physicians’ (EP) role in three top clinical teaching hospi- tals. Second, we investigated role development by nurse practitioners (NPs) in a nursing home organization who, as members of the medical team, partly replaced elderly care physicians (ECPs). Third, we participated in a case study on nursing role development in a teaching hospital, following nurses in four wards in the development of distinct VN and BN roles. Together the results provide an answer to the main research question: “How do healthcare professionals shape new professional roles in everyday healthcare practices?”

See dissertation for the complete summary.

De Nederlandse gezondheidszorg heeft te maken met grote uitdagingen op het gebied van zorgverlening en financiële houdbaarheid als gevolg van de toenemende vergrijzing van de bevolking, de toenemende sociaal-maatschappelijke behoefte en zorgvraag en de toenemende complexiteit van de zorg, in combinatie met toenemende tekorten in verpleging en medische hulpverlening. Dit heeft geleid tot landelijke aandacht voor de mogelijkheden om zorgpraktijken te reorganiseren, zoals het anders inzetten van professionals, het toepassen van taakherschikking en functiedifferentiatie. Tegelij- kertijd voelen zorgprofessionals de behoefte om hun vak verder te ontwikkelen, hun kennis en expertise te onderscheiden van anderen om hun domein te beschermen en te versterken. Professionele rolontwikkeling wordt echter vaak top-down op nationaal beleidsniveau geïnitieerd, ontworpen door commissies van deskundigen en uitgerold over de beroepsgroepen. Verschillende studies tonen aan dat deze aanpak problema- tisch is. Onderscheiden professionele rollen zijn hevig bediscussieerd en moeilijk te definiëren of, eenmaal gedefinieerd, ontbreken richtlijnen voor het implementeren en differentiëren van de rollen in de dagelijkse beroepspraktijk. Hoewel de waarde van dif- ferentiatie algemeen wordt erkend, is het niet duidelijk hoe dit binnen beroepen moet worden gedaan en in de dagelijkse praktijk van zorgorganisaties moet worden ingebed. Het is belangrijk om op microniveau het proces van professionele rolontwikkeling te onderzoeken om inzicht te krijgen in het proces en de (rol van) actoren die dat proces beïnvloeden.
Het doel van dit proefschrift is om te onderzoeken hoe verpleegkundigen en artsen hun professionele rol in de dagelijkse zorgpraktijk ontwikkelen, zowel intra- als inter- professioneel, en hoe zij hun rol vormgeven in nauwe samenwerking met managers, bestuurders en interne adviseurs. We laten zien hoe externe partijen het interne proces van professionele rolontwikkeling beïnvloeden en hoe managers een balans moeten vinden tussen interne behoeften en externe vereisten. Vanuit een sociologisch, instituti- oneel en praktijkgericht perspectief werpt de analyse licht op het iteratieve proces en de complexe constellatie van (f)actoren in professionele rolontwikkeling.
We hebben professionele rolontwikkeling bestudeerd door het uitvoeren van een etnografische meervoudige casestudy. Etnografie biedt diepgaande inzichten in de acties en gedragingen van mensen in alledaagse contexten, daarbij gebruik makend van een scala aan gegevensbronnen, maar richt zich over het algemeen op een beperkt aantal cases. Het werken met meerdere cases biedt de mogelijkheid voor een cross-case analyse. Over een periode van zes jaar onderzochten we rolontwikkeling in de medische professie, in de verpleegkundige professie, en rolontwikkeling en verpleegkundig- medische rolontwikkeling in onderlinge samenhang. We selecteerden drie geschikte voorbeelden op basis van het netwerk van de onderzoekers. Ten eerste onderzochten we de ontwikkeling van de rol van SEH-artsen in drie topklinische ziekenhuizen. Ten tweede onderzochten we de rolontwikkeling van verpleegkundig specialisten in een ouderenzorgorganisatie die, als leden van het medisch team, specialisten ouderenge- neeskunde (SO’s) in de ouderenzorg gedeeltelijk vervingen. Ten derde namen we deel aan een casestudy over de ontwikkeling van verpleegkundige rollen in een topklinisch ziekenhuis, waarbij we verpleegkundigen op vier afdelingen volgden bij de ontwikkeling van de rollen van verpleegkundige en regieverpleegkundige. Samen geven de resultaten een antwoord op de centrale onderzoeksvraag: “Hoe geven zorgprofessionals vorm aan nieuwe professionele rollen in de dagelijkse zorgpraktijk?”

Zie proefschrift voor de volledige samenvatting.