Compassion is a phenomenon that increasingly receives attention in the healthcare sector. The Charter for Compassion for example, an initiative of Karen Armstrong, writer and literary scientist, has touched a chord with professionals in healthcare. Compassion for Care, the movement that started to use the idea of the Charter in healthcare in the Netherlands, is aiming to bring back compassion in healthcare organisations. Obviously, there is a need for compassion as a guiding principle for healthcare professionals’ practice. But what is compassion and what is the meaning of compassion for nursing practice? These are the central questions in this thesis. These questions will be related to the on-going debate about quality of care. In the current debate two seemingly opposing views on the quality of nursing care are visible. One view defines quality of care mainly as care supported by the best scientific evidence and believes the performance care should be judged on the basis of that evidence as well. The other view states that good care takes place within the nurse-patient relationship in which the nurse performs professional care based on intuitive knowing. Can compassion be the (missing) link between these views? This study aims to distinguish compassion from other concepts such as empathy and pity, and to position compassion in nursing care as an emotion or intelligent judgement of value according to Nussbaum. Therefore, in this thesis compassion as a phenomenon is being studied in several ways. First, a literature review on compassion in philosophic literature, health care sciences and other relevant disciplines is performed. Secondly, compassion is being studied within descriptions of nursing as a modern profession. How often since Nightingale and in what way is compassion, in a tentative definition, found in descriptions of the professional domain? Thirdly, compassion is being studied empirically. In a qualitative study nurses and older persons with a chronic disease are being interviewed individually as well as in groups. In the individual interviews questions concerned the nature and significance of compassion, while compassion in the nurse/patient relationship was the focus of attention in group interviews attended by both nurses and patients. Compassion is, because of this study, to be interpreted as a phenomenon of moral relevance for the health care sector. Compassion offers nurses and other caretaking professionals a real alternative for the performance of good care.

Compassie is een fenomeen dat in toenemende mate aandacht krijgt in de zorgsector. Zo heeft het Charter for Compassion, een initiatief van de Britse literatuurwetenschapper en schrijfster Karen Armstrong, ook in de gezondheidszorg navolging gekregen. In Nederland is Compassion for Care opgericht om compassie in de uitvoer van zorg terug te brengen. Er is kennelijk behoefte aan compassie als leidraad voor zorgverleners in hun praktisch handelen. Maar hoe wordt compassie opgevat en wat is de bijdrage van compassie voor goede zorg in verpleeg- en zorgpraktijken? Deze vragen, die in het proefschrift centraal staan, worden geplaatst in de context van het debat over goede zorg. In dat debat spelen twee, ogenschijnlijk tegengestelde, opvattingen over goede zorg een rol. Enerzijds leeft de opvatting dat goede zorg vooral dient te steunen op het beste wetenschappelijk bewijs en ook daarop beoordeeld dient te worden. Anderzijds is goede zorg te plaatsen in een zorgrelatie waarin professioneel gedrag vanuit een intuïtief weten plaatsheeft. Is compassie de verbindende factor tussen deze beide denkrichtingen? Deze studie beoogt compassie te onderscheiden van verwante fenomenen zoals empathie en medelijden, en te positioneren als emotie zijnde een intelligent oordeel volgens de definitie van de Amerikaanse filosofe en classica Martha Nussbaum. Daartoe is op meerdere manieren onderzoek gedaan. Er is ten eerste literatuuronderzoek in de filosofie, gezondheidswetenschappen en relevante aanverwante wetenschappen verricht. Ten tweede is onderzocht of en hoe compassie, op basis van een voorlopige omschrijving, voorkomt in beschrijvingen van het verpleegkundig domein en in zorgtheorieën. Ten derde is empirisch onderzocht in individuele interviews met chronisch zieke ouderen en verpleegkundigen wat compassie in de praktijk inhoudt en betekent. Ten slotte zijn de bevindingen uit dit empirisch onderzoek opnieuw voorgelegd aan focusgroepen, samengesteld uit zowel chronisch zieken als zorgverleners, die bovendien bevraagd zijn op de relatie tussen zorg en compassie. Compassie is door deze studie te duiden als een maatschappelijk en moreel relevant fenomeen en biedt zorgverleners en partijen in de zorgsector een concreet gedragsalternatief voor goede zorg.