The proportion of older people in the western population is rapidly growing, and improvements in cardiac surgical techniques and anaesthetic procedures allow surgery even in frail patients. This has the advantage that increasingly older, sicker, and higher-risk patients can undergo cardiac surgery without facing a high mortality risk. However, if these older patients experience postoperative complications, they do not benefit from the surgery. Delirium, depression, pressure ulcers and infections are frequent complications in the postoperative period in older cardiac surgery patients. These complications hamper recovery and are associated with functional and cognitive decline and a decreased quality of life after discharge. Often, this decline has already started before hospital admission. These patients enter the hospital with a below-average health condition, which increases their risk of complications. Therefore, care of older cardiac surgery patients, particularly those who are vulnerable should not be limited to the time spent in the hospital, but the preadmission period should be used to optimize the patient’s condition. This thesis investigates a preparation program, delivered by the nurse, for older patients undergoing cardiac surgery. The first part (chapters one to three) focuses on the selection of older patients at risk of postoperative complications. The second part (chapters four to six) describes the development of a preparation programme for older cardiac surgery patients.

Het aandeel ouderen in de westerse bevolking groeit snel en verbeteringen in cardio chirurgische technieken en anesthesiologische procedures maken het zelfs voor zwakke patiënten mogelijk om een openhartoperatie te kunnen ondergaan. Dit heeft het voordeel dat steeds oudere, ziekere en hoger risico patiënten een openhartoperatie kunnen ondergaan, zonder dat zij een hoog risico lopen om te overlijden. Helaas krijgen veel van deze oudere, meer kwetsbare, patiënten complicaties als delirium (tijdelijke verwardheid), depressie, decubitus (doorligwonden) en infecties na de operatie, waardoor zij niet of nauwelijks van de operatie profiteren. Oudere patiënten die een of meer van deze postoperatieve complicaties hebben opgelopen krijgen vaker te maken met functionele en cognitieve achteruitgang en een verminderde kwaliteit van leven na ontslag uit het ziekenhuis dan patiënten die geen complicatie na de operatie hebben opgelopen. Het hebben van een of meer van deze complicaties leidt tot een lager gezondheidsniveau en belemmert ook het herstel na de operatie. Een dergelijk verlaagd gezondheidsniveau van de patiënt is vaak al aanwezig voor de ziekenhuisopname en deze patiënten worden dan in het ziekenhuis opgenomen met een lager dan gemiddelde gezondheidstoestand, hetgeen hun risico op complicaties vergroot. Daarom moet bij de oudere kwetsbare openhartoperatiepatiënt de zorg niet worden beperkt tot de tijd in en na de ziekenhuisopname, maar moet de periode voor de ziekenhuisopname worden gebruikt om de patiënt te optimaliseren. In dit proefschrift wordt de ontwikkeling beschreven van een verpleegkundig programma voor het voorbereiden van oudere patiënten op een ziekenhuisopname met een openhartoperatie. Het eerste deel (hoofdstukken 1, 2 en 3) is gericht op de selectie van die oudere patiënten die een verhoogd risico op een postoperatieve complicatie hebben. In het tweede deel van dit proefschrift (hoofdstukken 4, 5 en 6) wordt de ontwikkeling van het voorbereidingsprogramma voor oudere openhartpatiënten beschreven.